คอลัมน์ Smart SMEs โดย ไตรรงค์ บุตรากาศ ประธานเจ้าหน้าที่บริหารลูกค้าเอสเอ็มอี ทีเอ็มบี
งานกวางเจาเทรดแฟร์ ที่ผมไปดูรอบนี้ เป็นของแต่งบ้าน ของเล่น ผลิตภัณฑ์พลาสติก ของใช้ในบ้าน เซรามิก และผลิตภัณฑ์เกี่ยวกับสัตว์เลี้ยง ซึ่งมีสินค้าจากประเทศอื่นมาออกงานด้วย แต่หลัก ๆ ก็เป็นสินค้าเพื่อการส่งออกจากประเทศจีนซะส่วนใหญ่
ในอดีตจีนเป็นแหล่งผลิตสินค้าคุณภาพต่ำ ราคาถูกถึงถูกมากเป็นพิเศษ ทุกวันนี้สินค้าคุณภาพธรรมดา ๆ ก็ยังมีอยู่ แต่แยกเกรดและราคาอย่างชัดเจน ผมเดินผ่านบูทที่ทำงานเซรามิกแนวตะวันตก คือทำเป็นรูปร่างต่าง ๆ แบบทางยุโรป เช่น รูปคน รูปสัตว์ วิถีชีวิตต่าง ๆ แบบเครื่องเซรามิกในยุโรป ซึ่งสมัยก่อนราคาหลาย ๆ หมื่นจนถึงหลักแสน แต่ปัจจุบันที่โรงงานนี้คือผู้ผลิตส่งให้กับยุโรป โดยคุณภาพงานและความละเอียดแทบจะไม่ต่างกันเลย แต่ในราคาที่น้อยกว่าหนึ่งในสาม ผมได้สอบถามราคากระเช้าดอกไม้ขนาดกลางสูงราว ๆ 6 นิ้ว ซึ่งทำรายละเอียด และรูปทรงอย่างงานยุโรปคุณภาพ เจ้าหน้าที่บอกราคาที่ 12 USD หรือราว 400 บาท แบบยังไม่ได้สอบถามยอดการสั่งอะไรทั้งสิ้น สอบถามขนาดใหญ่ขึ้น ราคาก็ยังอยู่ในระดับต่ำกว่าพันบาทอยู่ ผมว่าเซรามิกบ้านเราสู้กันลำบากครับ ถ้าไม่ใช่งาน Design หรือออกแบบที่เป็นต้นแบบของเราเอง แต่เป็นงานในแนวที่เขามีกันอยู่แล้ว แทบจะสู้ต้นทุนกันไม่ได้ครับ
ผมยังได้แวะเวียนไปดูงานของเล่นเด็ก โดยเฉพาะกลุ่มรถยนต์ของเล่นขนาดจำลอง ทำด้วยเหล็ก ที่ทุกวันนี้ทำในจีนกันหมดแล้ว เมืองไทยขายกันคันใหญ่ประมาณ 300 บาท คันเล็กก็ 200 บาท ราคาที่นั่นแบบยก (หลาย) โหล ราคาตกคันละร้อยกว่า ๆ แบบหรือกลุ่มของเล่นย้อนยุค อย่างของเล่นสังกะสีที่ทำเป็นรถโบราณ บ้าน หรือของเล่นเก่า ๆ หลายอย่าง ราคาแบบยังไม่ต่อรอง คือราคาร้อยบาทต้น ๆ เท่านั้น (หลาย ๆ บูทมีฝรั่งนั่งสั่งของกันอยู่หลายคน โดยเฉพาะรายของเล่นย้อนยุคตัวนี้) หรือแวะไปอีกบูทหนึ่งในกลุ่มเครื่องใช้ภายในบ้าน ผ้าอ้อมผู้ใหญ่ราคาชิ้นละ 0.3 บาท (แบบสั่งตามจำนวนชิ้นขั้นต่ำ) ฟังไม่ผิดครับ ราคาสามสิบสตางค์ครับ
ต้นทุนการผลิตของเมืองจีน กำลังและจริง ๆ ก็ได้เป็นไปแล้ว คือ สิ่งที่เราเรียกว่า Category Killer คือ มันเกิดมาเพื่อทำลายผู้เล่นที่มีอยู่ในอุตสาหกรรมนั้น ๆ ให้ตายหมด ด้วยจุดแข็งที่เหนือกว่าอย่างชัดเจน ซึ่งในที่นี้คือ จีนเป็น Cate-gory Killer ของอุตสาหกรรมการผลิตทุกประเภท จีนผลิตได้ถูกมากกว่าครึ่ง ในคุณภาพที่เหมือนหรือใกล้เคียง ผลิตได้จำนวนมาก เพราะทุก ๆ คนก็ไปสั่งให้จีนผลิต ต้นทุนก็ยิ่งถูกลงไปอีก ซึ่งผลิตได้ถูกขนาดนี้ไม่ว่าจะเป็นเพราะแรงงานถูก (จริง ๆ ค่าแรงจีนไม่ได้ถูกเหมือนเดิมแล้ว) มีวัตถุดิบในท้องถิ่น หรือนำเข้าได้ถูกเนื่องจากสั่งจำนวนมาก และแทรกซึมเข้าไปเป็นนักธุรกิจนั้น ๆ ในประเทศต้นทางเองก็เยอะ เพราะได้การประหยัดจากขนาด หรือการสนับสนุนจากรัฐบาล สิ่งเหล่านี้ได้สร้างให้จีนเป็น Category Killer ที่สมบูรณ์ในอุตสาหกรรมการผลิตในระดับโลก และจีนจะกลายไปเป็น Factory of the World หรือโรงงานของโลกในที่สุด สุดท้ายประเทศที่เหลือของโลก ถ้าอยู่ในกลุ่มผู้ผลิต ก็ต้องปรับตัวเข้าไปสู่ยุคของการออกแบบ และหาวิธีอย่างยิ่งยวดที่จะไม่ให้จีนรู้ต้นแบบทั้งหมด เพื่อไม่ให้เอาไปเลียนแบบ หรือต้องมี Design ออกมาใหม่เสมอ เพื่อให้ลูกค้าได้มีโอกาสใช้ผลิตภัณฑ์ที่ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง เหมือนอย่างที่ Apple ทำ
ก่อนกลับบ้านใน Trip อันแสนสั้นนี้ ผมได้มีโอกาสแวะไปแหล่งช็อปปิ้งของเล่น ของแต่งบ้านและเบ็ดเตล็ด ชื่อตึก One Link ซึ่งมีคนไทยไปช็อปปิ้งกันมากมาย และเลือกซื้อของเล่นกลับมาฝากลูกชายเสียหน่อย หลายชิ้นก็เป็นของเล่นที่เอาไปวางโชว์ในงาน Trade Fair ครับ แต่เขาขายปลีก การซื้อของในจีนต้องต่อ และในสมัยก่อนที่ไปเมืองจีน ต่อกันที 50-60% ได้แล้ว คนไปซื้อทีหลังยังได้ถูกกว่านี้ก็ยังมี ขึ้นอยู่กับเทคนิค ยิ่งเราไม่อยากซื้อเท่าไหร่ ประเภทต่อแล้วไม่ให้เดินออกเลย เดี๋ยวคนขายก็ตามมาขายให้เอง ผมแวะซื้อของเล่นเจ้าหนึ่ง และต่อรองไปค่อนข้างมาก เพราะไม่แน่ใจว่าอยากได้นัก คิดว่าถ้าถูกมากก็จะเอาเจ้าของร้านปฏิเสธและบอกว่าคุณซื้อน้อย เราให้ไม่ได้ ผมเดินออกครับ ปรากฏว่าเดินออกแล้วออกเลย ไม่มาตามแล้วครับ ไม่ว่าจะร้านไหนก็ตาม ไม่ว่าจะเป็นเพราะอะไรหรือการสนับสนุนจากรัฐบาลลดลง หรือมีคนแวะไปซื้อปลีกหรือส่งมากจนไม่ต้องง้อ
แต่พ่อค้าแม่ค้าจีนยุคนี้ "ไม่ได้ราคาไม่ขาย" ครับ ถือเป็น "ปรากฏการณ์ใหม่" อันหนึ่ง ผมซื้อ เครื่องซีลถุง พลาสติกด้วยความร้อนแบบใช้ในครัวมาหนึ่งอัน ต่อรองเล็กน้อยได้ราคาประมาณ 180 บาท เคยคิดมานานว่าน่าจะมีคนทำ เครื่องซีลถุง นี้มานานแล้ว แต่ยังไม่เห็นจึงตัดสินใจซื้อ เมื่อกลับมาถึงบ้าน ภรรยาซื้อ เครื่องซีลถุง แบบเดียวกัน (แต่ออกแบบดูดี มีชาติตระกูลขึ้นมาหน่อย) จาก Lotus มาให้ บอกเห็นอยากได้มานานแล้ว พอดีเห็นเลยซื้อมาให้ Made in China เช่นเดียวกัน ราคา 60 บาทครับ สรุป ซื้อของเมืองจีน ไม่ได้ราคาเขาไม่ขาย แถมซื้อเมืองไทยอาจจะถูกกว่าครับ เพราะเขาอาจจะสั่งเป็น Lot ขนาดใหญ่ ซึ่งคงถูกกว่าที่ผมไปซื้อปลีกมาอย่างมาก อีกแล้วครับ Factory of the World มีพลิกล็อกตลอดเวลา
สู้ไม่ได้ก็หาวิธีอยู่ด้วยกันไป พัฒนาเข้าสู่ยุคเป็นผู้ Design แทนครับ SMEs เมืองไทย
อ่านเพิ่มเติมได้ที่
http://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1464772251
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น